Het microbioom van de darm verandert voortdurend. Vanaf het moment van geboorte, tot op hoge leeftijd. Het past zich aan de omstandigheden aan en ontwikkelt zich tot de darmflora die nodig is om stofwisselingsprocessen in goede banen te leiden, vitaminen en hormonen te produceren en het immuunsysteem scherp te houden.
Naarmate we ouder worden zouden deze veranderingen ook kunnen bijdragen aan het versnellen van ouderwordingsproces. Wetenschappers hebben al lang ontdekt dat er een verband bestaat tussen hoe onze darmen zijn samengesteld (de darmflora) en bepaalde ziekten die vaak voorkomen bij ouderen, zoals diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Of deze ziekten worden veroorzaakt door de veranderde samenstelling van de darmflora of dat de veranderingen in de darmflora juist worden veroorzaakt door deze ziekten, is nog niet helemaal duidelijk.
Het is zo goed als zeker dat de diversiteit van de darmflora afneemt naarmate we ouder worden. Bepaalde bacteriegroepen, zoals lactobacillen, verminderen, terwijl andere groepen de neiging hebben om toe te nemen. Dit resulteert in een cyclus van chronische laaggradige ontstekingen (ook wel stille ontstekingen genoemd). Het begint met een toename van ontstekingen in het lichaam en een verstoorde darmflora. Deze twee versterken elkaar echter altijd. Een stille ontsteking die jarenlang onopgemerkt blijft, staat bekend om het bevorderen van leeftijd gerelateerde ziekten, zoals diabetes, de ziekte van Alzheimer, osteoporose, atherosclerose en artritis.
Ontlastingsonderzoek bij (jonge) vitale en zeer oude mensen (ouder dan 100 jaar) heeft aangetoond dat beide groepen iets gemeenschappelijk hebben. Beide groepen vertonen namelijk een ophoping van gezondheidsbevorderende bacteriën, zoals bifidobacteriën en de bacterie Akkermansia muciniphila. Deze bacteriën kunnen niet van buitenaf worden aangevoerd, maar hun groei wordt gestimuleerd door prebiotica.
Volgens een studie in het tijdschrift Nature is de diversiteit van de darmflora lager bij bewoners van verpleeghuizen dan bij ouderen die thuis wonen. Dit heeft invloed op de kwetsbaarheid van oudere mensen: hoe minder gevarieerd het microbioom, hoe groter hun kwetsbaarheid voor ziektes.
Het voedsel dat in verzorgingstehuizen wordt aangeboden speelt hierin een rol. Het is essentieel dat senioren voeding krijgen die rijk is aan vezels, eiwitten en belangrijke voedingsstoffen. Voldoende drinken is ook van groot belang, maar dit wordt vaak vergeten, en senioren kunnen terughoudend zijn om gezonder of anders te gaan eten.Daarnaast nemen senioren vaak medicijnen, waarvan sommige een negatief effect lijken te hebben op de darmflora. Tot slot: hoe minder ouderen bewegen, hoe trager hun spijsvertering wordt.
Een gezonde levensstijl op oudere leeftijd is dan ook de beste manier om ziekten te voorkomen en de kwaliteit van leven te behouden.
Veranderingen in de samenstelling van de darmflora gebeuren snel!
Dit is ook goed nieuws, vooral voor oudere mensen die denken: "Oh, het is toch te laat voor mij!". Overschakelen van een dierlijk naar een plantaardig dieet leidt al na vijf dagen tot positieve veranderingen in het microbioom. Binnen deze periode neemt het aantal bacteriën waarvan bekend is dat ze butyraat, korte-keten-vetzuren, vormen en dus een ontstekingsremmend effect hebben, al toe.
Echter. wanneer iemand terugkeert naar zijn oude dieet, duurt het slechts twee dagen voordat het microbioom weer terugkeert naar de oorspronkelijke toestand. Bij een plantaardig dieet past de darmflora zich aan om meer koolhydraten te verwerken. Als iemand voornamelijk vlees eet, worden bacteriën gestimuleerd hun energie uit eiwitten halen, wat mogelijk bijdraagt aan meer ontstekingen.
Het belangrijkste is consistentie en volharding, hoewel het moeilijk kan zijn om oude eetgewoonten te doorbreken. Toch is het de moeite waard.
Hoewel steeds meer onderzoek wordt gedaan naar probiotica speciaal ontwikkeld voor senioren, is het momenteel zeker de moeite waard voor ouderen om al regelmatig probiotica te gebruiken om de diversiteit van de darmflora te ondersteunen en het risico op ontstekingen te verminderen.
